
ODPORNOŚĆ PSYCHICZNA
Co czyni nas silnymi? Co ułatwia pokonywanie kryzysów, niepowodzeń, trudnych sytuacji? Co powoduje, ze szybciej podnosimy się po porażce?
W odpowiedzi na pytania pomoże zrozumienie naszej odporności psychicznej.
Czym jest Odporność Psychiczna?
„To zdolność człowieka do efektywnego radzenia sobie z czynnikami stresu, presją i wyzwaniami, oraz osiąganie wydajności odpowiadającej własnym możliwościom niezależnie od okoliczności”. Clough & Earle 2002
„Odporność psychiczna jest podatną na kształtowanie cechą osobowości, która w dużym stopniu tłumaczy odmienne reakcje ludzi na te same lub podobne stresory, naciski i wyzwania bez względu na aktualne okoliczności. Cecha ta dotyczy skutecznego działania w warunkach presji, a nie jedynie tego, jak przetrwać.
Jest cechą uniwersalna i każdy ma do niej dostęp. To ona decyduje o tym, jak reagujemy, bez względu na okoliczności: czy to w pracy, czy w domu, podczas odpoczynku, zabawy, czy też w innym kontekście.”
„Odporność psychiczna” Dough Strycharczyk, Peter Clough
Odporność Psychiczna – model 4C
W modelu 4C ogólna odporność psychiczna opiera się na czterech filarach, które są rozbudowane o dodatkowe komponenty.
- Kontrola/poczucie wpływu (control)
W teorii kontrola to, stopień w jakim ludzie sterują swoim życiem.
W praktyce oznacza, iż osoby z jednego krańca skali czują, że ich wkład naprawdę się liczy i są zmotywowane do dawania z siebie jak najwięcej; te z drugiego krańca zaś uważają, że ich wkład jest mało ważny, dlatego nie angażują się tak bardzo, jak mogłyby.
W konsekwencji te pierwsze będą radziły sobie z wieloma rzeczami naraz, a te drugie – nie.
Komponenty kontroli:
– umiejętność zarządzania emocjami,
– poczucie wpływu na własne życie. - Zaangażowanie (commitment)
Wskazuje, w jaki sposób postrzegamy nasze cele i zadania, ile jesteśmy w stanie obiecać, zwłaszcza rzeczy konkretnych i mierzalnych, oraz do jakiego stopnia angażujemy się w spełnianie naszych obietnic.
W teorii skala ta pokazuje, na ile dana osoba jest w stanie wytrwać w dążeniu do celu lub realizacji zadania.
W praktyce pokazuje, że jeśli zadanie jest trudne a terminy są napięte, to osoby uzyskujące wysokie wyniki na skali zaangażowania są w stanie sobie z tym poradzić i osiągnąć cel. Natomiast osoby, które na skali zaangażowania osiągają niskie wyniki, nie potrafią w takich warunkach poradzić sobie z zadaniem.
Komponenty zaangażowania:
– zorientowanie na ukończenie zadania,
– zorientowanie na osiąganie celów. - Wyzwanie (challenge)
Mówi o tym, w jaki sposób my jako jednostki reagujemy na wyzwania rozumiane jako działanie lub wydarzenie, które postrzegamy jako odstępstwo od normy i które wymaga od nas elastyczności.
W teorii skala mierzy, na ile ktoś jest w stanie dostrzec w wyzwaniu szansę.
W praktyce na jednym krańcu skali znajdują się np. osoby, które doskonale funkcjonują w warunkach ciągłych zmian, a na przeciwnym – takie, które wolą minimalizować ekspozycję na zmiany i problemy z nimi związane, które preferują pracę w stabilnym środowisku.
Komponenty wyzwania:
– wyjście poza własne możliwości,
– ciągła nauka, doskonalenie. - Pewność siebie (confidence)
Skala pewności siebie mierzy, ile mamy w sobie wiary w to, że jesteśmy w stanie ukończyć trudne zadanie obarczone ryzykiem niepowodzenia, oraz wewnętrznej siły, aby w razie potrzeby ronić swoich racji. Ogólnie skala pewności siebie wskazuje, jak radzimy sobie z niepowodzeniami lub wyzwaniami.
W teorii osoby pewne siebie wierzą, że są w stanie ukończyć zadania, które innym ludziom – o podobnych zdolnościach, lecz mniejszej pewności siebie – mogą wydawać się trudne.
W praktyce osoby z jednego krańca skali potrafią przyjmować niepowodzenia jako coś naturalnego. Na drugim krańcu skali znajdują się osoby, które niepowodzenia wytrącają z równowagi, osłabiając ich wiarę w siebie.
Komponenty pewności siebie:
– wiara we własne umiejętności,
– pewność siebie w relacjach interpersonalnych.
Co nam daje wiedza o odporności psychicznej i co zrobić aby dowiedzieć się jaki mamy jej poziom?
Odporność psychiczna nie jest cecha jednolitą – składają się na nią zachowania, myśli i emocje, którym zawsze można się przyjrzeć i przynajmniej próbować modyfikować.
Prowadzone badania na przestrzeni lat w różnych środowiskach (biznesowych, sportowych, edukacyjnych) wskazują, że Odporność Psychiczna jest bezpośrednio związana z:
- wydajnością,
- pozytywnym zachowaniem,
- dobrostanem,
- aspiracjami,
- atrakcyjnością na rynku pracy.
Wszystkie wskazane obszary powiązane ze sobą mają kluczowe znaczenie dla sukcesu osób i organizacji.
Kwestionariusz MTQ48 miarą odporności psychicznej.
Kwestionariusz powstał z myślą o bardzo konkretnej potrzebie świata biznesu. Początkowo był stosowany do sprawdzania skuteczności działania rozwijających się pracowników i menadżerów, zwłaszcza w środowiskach, w których trzeba sprostać dużym wyzwaniom lub działać w niesprzyjających okolicznościach.
Obecnie kwestionariusz MTQ48 badający odporność psychiczną znajduje szerokie zastosowanie przede wszystkim w takich obszarach, jak:
- edukacja
- biznes, zatrudnienie
- sport
- rozwój osobisty
MTQ48 zawiera 48 pytań, jest przyjazny dla użytkownika, dostępny on-line, rzetelny, trafny i normatywny.
Co dalej? Co możemy zrobić kiedy już to wiemy? Czy odporność psychiczną można rozwijać?
Dobra wiadomość jest taka, że odporność psychiczną można rozwijać.
Za nim rozpoczniemy zmiany w pierwszej kolejności trzeba jednak zrozumieć, dlaczego coś stwarza nam problem i dlaczego chcemy być bardziej odporni psychicznie.
Badanie odporności psychicznej MTQ48 jest wstępem do wypracowania indywidualnego i zespołowego planu rozwoju.
Praca nad odpornością psychiczną wpływa na:
- zwiększenie efektywności pracy
- podwyższenie jakości wykonywanej pracy
- zwiększenie zaangażowania do działania
- lepsze radzenie sobie z trudnymi dniami i przeciwnościami
- umiejętność postrzegania niepowodzeń w odpowiednich proporcjach
- szybszy powrót do równowagi
- podwyższenie aspiracji zawodowych
- podwyższenie atrakcyjności na rynku pracy
- lepszą jakość snu
Wiesz na jakim poziomie jest Twoja odporność psychiczna? Chcesz lepiej radzić sobie ze stresem, presją czy wyzwaniami?
Jeśli jeszcze tego nie wiesz napisz do mnie lub zadzwoń i zamów badanie.
Zapraszam Cię.
Magdalena
Wpis z grudnia 2019 r